Hsrzguk

Un disègn in sim'a la sequèinsa ed Fibonacci, indû 'l quadrê dal 13 al tōś pèrt.

(S 't î drē a serchèr minga al nùmer 13, mo invéci 'l an 13 edla nostra éra, 't ê da 'ndèr chè)


Al 13 (trèdeś, tredici in itagliàṅ, tredecim in latèin) 'l è al nùmer naturêl (${\displaystyle \mathbb{N}}$) ch'a seguìs al 12 (dòdeś) e 'l vin prìma dal 14 (quatórdeś). In dla numerasiòun di romàṅ antìg 'l era scrìt XIII. In dla numerasiòun ordinèla al tóś al tredicéśim post.

Proprietê matemàtichi

• Al 13 'l è al sest nùmer prim, gnènd dòp dal 2, dal 3, dal 5, dal 7 e dl 11. A gh'seguìs al nùmer prim 17:
  2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37, 41, 43, 47, 53, 59, 61, 67, 71, 73, 79, 83, 89, 97, 101, 103...^[1]
  
• Soquànti moltìplichi dal 13 gl'ìn i nùmer 26, 39, 52, 65, 78, 91, 104, 117, 130, 143, 153, 169 e vìa acsè...
  
  
• Al fà pert edla séri di nùmer idònev:
  1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 22, 24, 25, 28, 30, 33, 37, 40, 42, 45, 48, 57, 58, 60, 70, 72, 78, 85, 88, 93, 102, 105, 112, 120, 130, 133, 165, 168, 177, 190, 210, 232, 240, 253, 273, 280, 312, 330, 345, 357, 385, 408, 462, 520, 760, 840, 1320, 1365 e 1848.^[2]
  

  Al tridecàgon regolèr.
  
  
  

Al nùmer 13 in dla Giometrìa

Al polìgon ch'al gh'à trèdeś cô in dal só perìmeter 'l è al tridecàgon.
I poliéder ch'i gh'àn trèdeś fàci in dal só estèren i ìn i prìśma endecagonèl e 'l piràmid cun la bêś dodecagonèla, sìa regolèr che mìnga.

Superstisiòun

A gh'è dla gint, anca in di Paéś diferèint da 'l noster, ch'i n'vólen mìa sintìr descòrer dal nùmer 13, perchè i pèinsen ch'al porta sfurtùna, e dòunca i fan de tùt per schivśèrel. Soquànti cultùri diferèinti, invéci, cóme quèla dal Tibet e cinéśa, i 'l caten fortunê.

Vóś lighèdi

• nùmer
• nùmer naturèl
• nùmer intēr
• nùmer prim
• nùmer idònev

Referèinsi