Марий Чодыра5a6 Zz B2.0Ss Vv6 MeE
«Марий Чодыра» Кугыжаныш пӱртӱс парк (рушла Госуда́рственный приро́дный национа́льный парк «Мари́й Чодра́») — Марий Элын кечывалвел-эрвелныже Суас Эл воктене лийын шогышо кугыжаныш парк. Юлсер, Провой, Морко кундемлаште верланен. Йошкар-Ола марте — 60 километр, Юлсер-Ола марте — 30 километр[1].
1985 ийын идым тылзын 13-шо кечынже негызленыт[2].
Вуйлымаш
- 1 Географий
- 1.1 Эҥерла
- 1.2 Ерла
- 2 Флора
- 3 Фауна
- 4 Каныме верла
- 4.1 Ялчык Ер
- 4.2 Кӱчыкъер
- 4.3 Мушан Ер
- 4.4 Сузак Ер
- 4.5 Ваштаран Курык
- 5 Заповедник-влак
- 6 Литератур
- 7 Важ-влак
- 8 Кылвер-влак
Географий[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Эҥерла[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Парк гоч Элнет тӱҥ эҥер йоген эрта, молышт — Элнет эҥерын эҥерйолжо-влак: Ӱшӱт, Пӧт, Ӱбӧ, Вончо да т. м.
Ерла[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Марий Чодыра шкенжын ерлаже дене чаплана, нуно чыла — карстовый улыт.
Ерла: Ялчык, Сузак Ер, Кӱчыкъер, Вакшъер, Мушан Ер, Конан Ер, Тот Ер, Шуть Ер, Куж Ер, Йыргеж Ер, Кугу Ер да т. м.
Флора[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Кушкылышто — иман-лышташан чодырала. Кӱкшака курыкан верлаште ваштаран, пистеран, кожеран тумерла, тӧрверлаште — кожеран, пӱнчеран, пистеран, тумеран, ваштаран, шопкеран, шолеран чодырала, вӱд воктетсе олыклаште — тумерла шаланеныт. Шопкеран, куэран, кожеран пӱнчерла вашлиялтыт. Шудан куп-влак шуко верым налын огытыл. 50 наре кушкыл Марий Эл флорын шуэ видышкыже пура.
Фауна[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Янлык-влак: пӱчӧ, ур, урымдо, сур мераҥ, йос, коляйос, чодыра пушара, чодыра луй, умдыр (угыч акклиматизироватленыт), вӱдколя. Тугак маска дене пире верештыт.
Кайык-влак: кӱдыр, сузо, музо, шалеҥге, чывывараш, амырт, пӱркыт, кугылудо, претлудо.
Каныме верла[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Ялчык Ер[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Тӱҥ статья: Ялчык Ер
Кӱчыкъер[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Тӱҥ статья: Кӱчыкъер
Мушан Ер[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Тӱҥ статья: Мушэҥер ер
Сузак Ер[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Тӱҥ статья: Сузак Ер
Ваштаран Курык[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Тыште тыгай лӱман санаторий, Ужар Памаш, Пугачёв Тумо верланеныт.
Заповедник-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Марий Чодыран касвел-эрвел ужашыже эн чот аралыме территорийыште лийын шога, тушко йолын да керек-могай технике дене пураш лиймашым чарыме. Тушко Шуть Ер да Ӱбӧ эҥерын ужашыже пурат. Куж Ер ден Йыргеж Ер ерла тушко огыт пуро гынат, заповедникым аралыше-влак нунымат эскерен шогат.
Литератур[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- Постановление Совета Министров РСФСР от 13.09.1985 № 400 «О создании государственного природного национального парка „Марий Чодра“ в Марийской АССР»
- Постановление Совета Министров МАССР от 02.12.1985 № 589 "О создании государственного природного национального парка «Марий Чодра»
- Положение о Государственном учреждении "Национальный парк «Марий Чодра», утвержденное Департаментом охраны окружающей среды и экологической безопасности МПР России 16.05.2001
Важ-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- ↑ Торалык Яндекс.Карте-влакын ӱзгарыштын полышышт дене висалтын.
- ↑ Постановление Совета Министров РСФСР от 13 сентября 1985 г. № 400 «О создании национального парка „Марий Чодра“ в Марийской АССР».
Кылвер-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- Официальный сайт национального парка Марий Чодра
- Страница о парке Марий Чодра на сайте санатория «Кленовая Гора»
- Марий Чодра на сайте ООПТ России
- Раздел на сайте zapoved.ru
- Страничка на старом сайте МарГУ
- Страница на оф. сервере Марий Эл
- Характеристика территории национального парка Марий Чодра
- Национальный парк Марий Чодра (Яльчик, Илеть). Любопытная схема.
